Trwałość cegieł i proces ich produkcji sprawiają, że jest to jeden z bardziej przyjaznych dla środowiska materiałów budowlanych.
Cegła jest jednym z najpowszechniej stosowanych materiałów budowlanych. Jej użycie datuje się na 7000 lat p.n.e., co czyni ją jednym z najstarszych znanych materiałów stworzonych przez człowieka. Jest to materiał długowieczny, trwały, odporny na warunki atmosferyczne, a gdy jest stosowany we właściwym kontekście – piękny. Charakteryzuje niektóre z naszych najcenniejszych zabytków architektury i przyczynia się do tworzenia środowiska architektonicznego, które jest postrzegane jako trwałe i bezpieczne. Jako materiał jest z natury bardziej przyjazny dla środowiska niż wiele innych, ale jak możemy nadal stosować i doskonalić sposób, w jaki wykorzystujemy go w sposób ekologicznie odpowiedzialny?
Cegły są wykorzystywane do wznoszenia budowli od tysięcy lat, począwszy od suszonej na słońcu cegły mułowej, aż po dzisiejszą wersję wypalaną w piecu. We wczesnym średniowieczu ich stosowanie stało się popularne w północnej Europie po sprowadzeniu ich z Włoch, co przyczyniło się do powstania gotyckiej architektury opartej na cegłach. Wraz z nadejściem rewolucji przemysłowej produkcja znacznie wzrosła, a cegły były powszechnie stosowane zamiast kamienia. W tym czasie jaskrawoczerwona cegła stała się powszechna i do dziś można ją zobaczyć na wielu wiktoriańskich szeregowcach, kamienicach i szkołach.
Cegły produkuje się z różnych materiałów, z których najbardziej powszechna jest glina, choć czasami stosuje się również krzemian wapnia i beton, a ich produkcja jest obecnie najbardziej wydajna w historii. Wypalanie cegieł wiąże się jednak ze spalaniem paliw kopalnych, więc w tym kontekście należy postrzegać ich ekologiczność. W wielu nowoczesnych cegielniach cegły przesuwają się powoli przez stale opalany piec tunelowy. Istnieją dwa główne rodzaje cegieł licowych: wytwarzane maszynowo (formowane lub wytłaczane i cięte ) i ręcznie, a w ich obrębie istnieje ogromna różnorodność kolorów i faktur. Na kolor wypalanej cegły glinianej ma wpływ chemiczna i mineralna zawartość surowców, temperatura wypalania i warunki panujące w piecu.
Cegła klinkierowa jest z natury ekologiczna. Budowanie z cegieł może pomóc w zmniejszeniu wewnętrznych wahań temperatury dzięki ich wysokiej masie termicznej. Mają one również stosunkowo niski ślad węglowy. Analiza cyklu życia pokazuje, że w ciągu 50 lat do 89 procent całkowitej energii zużywa się w fazie eksploatacji domu murowanego, a nie w procesie budowy – ogrzewanie i chłodzenie stanowią znacznie większe źródło emisji dwutlenku węgla niż sama produkcja materiału. W ciągu ostatnich około 30 lat nastąpił prawdziwy postęp w procesie produkcji cegieł, co przyczyniło się do stopniowej poprawy trwałości tego materiału. Zakłady produkcyjne zostały przeprojektowane w taki sposób, aby wykorzystywały wysokowydajne piece tunelowe, opalane gazem ziemnym, w których całe ciepło odzyskane i glina są ponownie wykorzystywane w tym samym zakładzie. Ciągłe innowacje oznaczają, że ilość energii potrzebnej do produkcji cegieł zmniejsza się z każdym rokiem.
Cegła jest zatem materiałem mniej uciążliwym niż wiele innych wytwarzanych materiałów. Aby jednak ograniczyć emisję dwutlenku węgla do minimum, a jednocześnie zmniejszyć koszty i ilość odpadów, oto kilka prostych zasad, o których warto pamiętać, wybierając cegły z naturalnej gliny.
1. WYBIERAJ CEGŁY BARDZO STARANNIE
Sprawdź, skąd pochodzi Twoja cegła. Przyjrzyj się fabryce, zobacz, jak się je produkuje, poznaj różne kompozycje i kolory oraz zastanów się nad ich planowanym użyciem. Użycie subtelnie lub mocno kontrastującej cegły może dobrze działać zarówno w celu nadania kontekstu, jak i wyróżnienia się, ale ostatnią rzeczą, jakiej pragniesz, jest wybór cegły, która wygląda zupełnie bez kontekstu lub niewłaściwie. W takim przypadku prawdopodobieństwo, że budynek będzie trwały jest mniejsze.
2. PONOWNIE WYKORZYSTUJ I PRZETWARZAJ CEGŁY TAM, GDZIE TO MOŻLIWE
Cegły można odzyskać, oczyścić i ponownie wykorzystać do stworzenia nowych budynków. Stare cegły mogą być ponownie wykorzystane do produkcji nowych cegieł lub, w mniej idealny sposób, innych materiałów budowlanych, takich jak kruszywo lub beton, do kształtowania krajobrazu lub jako podłoże pod chodniki lub drogi, i w ten sposób mogą być ponownie wykorzystane lub poddane recyklingowi niemal w nieskończoność. Ze względu na swoją długą żywotność i trwałość budynki z cegły mogą być często poddawane renowacji do innych zastosowań, co eliminuje potrzebę wznoszenia zupełnie nowego budynku wraz ze wszystkimi związanymi z tym negatywnymi skutkami dla środowiska. W przypadku rozbiórki części budynku, ratowanie cegieł powinno być zawsze pierwszą rozważaną opcją.
3. NAPRAWIAJ JAK NAJWIĘCEJ
Naprawy często wydają się skomplikowane, ale mogą w znacznym stopniu przyczynić się do zmniejszenia ilości odpadów. Zamiast burzyć ściany, które są w złym stanie, cegły są świetnym materiałem, ponieważ można je wykorzystać do połączenia starego z nowym. Nie brakuje dobrych przykładów renowacji kiedy można wykorzystać gliniany mur ceglany do wypełnienia luk w strukturze, zachowując klimat, a jednocześnie tworząc widoczny kontrast pomiędzy nową i starą strukturą w atrakcyjny wizualnie sposób.
4. OGRANICZ ILOŚĆ „CEGLANYCH DODATKÓW SPECJALNYCH” DO MINIMUM
Planowanie układu cegieł w budynku wymaga czasu, ale jeśli jest wykonane starannie i mądrze, pozwala zaoszczędzić na specjalnie przycinanych cegłach. Zmniejszenie zapotrzebowania na zbyt wiele dodatkowych i niepotrzebnych cegieł obniża straty i koszty. Często kusi, by zaprojektować specjalne cegły, które nadadzą murowi dodatkowy wymiar. Cegły specjalne są droższe, nie tylko pod względem ekonomicznym, ale także pod względem emisji dwutlenku węgla, w porównaniu z cegłami o standardowych rozmiarach.
5. UTRZYMUJ WEWNĘTRZNE ŚCIANY Z CEGŁY ODSŁONIĘTE TAK BARDZO, JAK TO TYLKO MOŻLIWE
Ceglane ściany mogą przyczynić się do poprawy jakości powietrza w pomieszczeniach, eliminując potrzebę stosowania farb i związanych z nimi lotnych związków organicznych (VOC), a także eliminując źródło pokarmu dla pleśni. Mogą też dobrze wyglądać.