Właściwości i struktura materiału
Cegła składa się z mineralnych iłów lub gliny. Na potrzeby tej produkcji są one wydobywane, mieszane, przekształcane, formowane w półfabrykaty i następnie wypalane w temperaturach od 1000°C do 1200°C w piecach pierścieniowych lub tunelowych. W zależności od rodzaju pokładów gliny występują znaczne naturalne różnice w składzie mineralnym i ich strukturze. Jakość gliny i temperatura wypalania określają kolor i wytrzymałość cegły. Kolor cegieł wynika z różnego składu mineralnego gliny, temperatury wypalania i technologii produkcji.
Kolorystyka cegieł jest bardzo bogata i rozciąga się od promiennej bieli, poprzez jaskrawy pomarańcz, rubinową czerwień, umbry, grafitową szarość, aż po aksamitną czerń. Proces wypalania ma wpływ na reakcje chemiczne i fizyczne surowca i jego naturalnych składników. Kolorystyka jest bardzo bogata i rozciąga się od promiennej bieli, poprzez jaskrawy pomarańcz, rubinową czerwień, umbry, grafitową szarość, aż po aksamitną czerń. Proces wypalania ma wpływ na reakcje chemiczne i fizyczne surowca i jego naturalnych składników.
Warunki panujące w piecu mają wpływ na efekt kolorystyczny. Im dłużej trwa wypalanie i im wyższa temperatura, tym ciemniejsza staje się cegła. Ilość dostarczanego do wnętrza powietrza wpływa na powstawanie kolorów; przesycenie powietrza sprzyja powstawaniu czerwonych tonów, a zmniejszenie jego ilości – ciemniejszych, takich jak czerń i błękit. Obok monochromatycznych odcieni występują liczne barwy pośrednie. Niuanse kolorystyczne i cieniowanie można podkreślić dzięki teksturowanym strukturom powierzchni. Struktury są wynikiem surowca, procesu produkcyjnego, temperatury wypalania oraz różnych sposobów obróbki powierzchni takich jak: profilowanie mechaniczne (wałkowanie, nanoszenie pędzlem, obrywanie, nacinanie za pomocą klinów), szlifowanie, obróbkę ciśnieniową, wypalanie, hartowanie i glazurowanie.
O wyglądzie eksponowanego muru decyduje kolor, kształt i format cegły, a także sposób jego murowania, który możliwy jest w najróżniejszych wiązaniach. Zakres ten jest bardzo szeroki i różnorodny. Wiązanie w murze to nic innego jak sposób ułożenia cegieł. Wiązanie cegieł ma duży wpływ na to, jak ostatecznie będzie wyglądać elewacja oraz jaką będzie jej trwałości i wytrzymałości.
Mur z cegieł elewacyjnych nie tylko musi spełniać wymagania konstrukcyjne i fizyczne, które częściowo wpływają na wybór cegły (poprzez specjalne wymagania dotyczące wytrzymałości na ściskanie lub nasiąkliwości cegły). Znaczenie projektowania budynków murowanych staje się coraz bardziej istotne a część estetyczna elewacji pojawia się coraz bardziej w centrum uwagi. Cegły mają nieograniczony potencjał projektowy i potrafią spełnić indywidualne życzenia klienta. Każda cegła jest jednolita, a jednocześnie wyjątkowa.
Cegły ekstrudowane, formowane wodą (zwane Wasserstrich lub Waterstruck) i cegły ręcznie formowane podlegają różnym procesom produkcji , w wyniku których uzyskuje się ich charakterystyczne właściwości i styl.
Proces produkcji cegieł
Wyróżniamy dwa sposoby produkcji cegieł – ręczną oraz maszynową. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z tradycyjnym formowaniem oraz wypalaniem gliny w drugim zaś to maszyny imitują tradycyjny proces produkcji cegły. Cegły klinkierowe powstają w wyniku wypału odpowiednio wyselekcjonowanych gatunków glin (nie każda glina nadaje się do produkcji cegły klinkierowej) w temperaturze około 1000-1100st. C. Do masy nie dodaje się nic więcej poza piaskiem i szamotem, które mają ograniczyć skurcz cegły oraz nadać cegle właściwe parametry fizyczne. Powstaje w wyniku takiego działania spiek o bardzo niskiej nasiąkliwości i dużej wytrzymałości mechanicznej. Z rodzajem gliny nieodłącznie związana jest kolorystyka cegły. Zależy ona bowiem od rodzaju złoża.
Cegła ekstrudowana
Cegły są produkowane z plastycznej masy w stosunkowo jednolity sposób w prasie do wyciskania. Podlegają one bardzo wysokiej kompresji i wyciskane są pod wysokim ciśnieniem przez formę, który posiada na końcu formujący się ustnik tworząc niekończącą się wstęgę. Następnie wycina się je na żądaną długość. Struktura powierzchni może być różnie wykonana, zgodnie z indywidualnymi życzeniami: Można ją profilować i kształtować.
Cegła formowana wodą
W przypadku cegły formowanej metodą wodną, stosunkowo miękka masa gliniana jest przeciskana przez prasę obrotową. Dzięki zastosowaniu wody jako środka rozdzielającego powstaje charakterystyczny wzór przypominający zacieki o przeważnie jednolitej strukturze i lekko nieregularnej powierzchni. Krawędzie i narożniki są mniej ostre niż w przypadku cegieł ekstrudowanych. Struktura ich powierzchni daje budynkom efektowna dynamiczna elewację o różnych obliczach. Proces produkcyjny z użyciem wody uszlachetnia surowiec i nadaje cegłom niepowtarzalną estetykę. Mieszanka gliny jest wlewana do pojedynczych form, a po ich zastygnięciu woda jest używana jako czynnik uwalniający. Glina, proces jej obróbki i woda jako środek antyadhezyjny nadają każdej cegle niepowtarzalną fakturę patyny. Technologia naśladuje pracę rąk, a woda tworzy wykończenie, którego nie da się osiągnąć żadną inną metodą. Są to cegły trwałe, mrozoodporne a jednocześnie ich subtelna faktura powierzchni tworzy ujmującą delikatność.
Cegła ręcznie formowana
Forma produkcyjna formy ręcznej to jest to najstarsza metoda produkcji. Surowa masa gliny jest rozprowadzona ręcznie do formy (rodzaj formy do ciasta), a następnie i dociśnięte do boków drewnianą ramą. Wystające krawędzie zostają zeskrobane. Dziś również piasek jest używany jako środek separujący. W ten sposób powstaje charakterystyczna nieregularna struktura powierzchni z krawędziami i szramami. Obecnie proces ten jest w większości przypadków wykonywany maszynowo. Cegły formowane ręcznie, jak również cegły formowane wodą, są zazwyczaj produkowane bez perforacji.
Cegła ceramiczna w ujęciu normatywnym
Cegła stanowi tradycyjne, historyczne określenie dla rodziny produktów z szerokiej gamy wypalanych cegieł. Wspólna dla nich wszystkich jest bowiem ich główna substancja: glina, która w zależności od składu i procesu produkcyjnego determinuje ich szczególny wygląd raz właściwości. Określenie standardowe cegły objęte jest normą zharmonizowaną PN-EN 771-1 stanowiącą wymagania dotyczące elementów murowych ceramicznych. Zgodnie z PN-EN 771-1 wyroby ceramiczne podzielono na dwie grupy:
1. elementy LD – tj. elementy o gęstości brutto (objętościowej) w stanie suchym 1000 kg/m3, przeznaczone do stosowania w murach tynkowanych lub w inny sposób zabezpieczonych przed penetracją wody lub w murach wewnętrznych i warstwy wewnętrzne ścian
2. elementy HD:
a) wszystkie elementy przeznaczone do stosowania w murach niezabezpieczonych,
b) elementy o gęstości brutto (objętościowej) w stanie suchym 1000 kg/m3 przeznaczone do stosowania w murach zabezpieczonych.
Mur zabezpieczony to mur, który jest zabezpieczony przed penetracją wody; może to być mur w ścianach zewnętrznych, jeżeli jest zabezpieczony np. warstwą odpowiedniego tynku lub okładziny; może to być mur w wewnętrznej warstwie ściany zewnętrznej wielowarstwowej; może to być mur w ścianie wewnętrznej. W zależności od rodzaju elementów murowych producenci deklarują określone właściwości, przy czym niektóre właściwości muszą być deklarowane w każdym przypadku, gdy jest to istotne ze względu na zastosowanie, dla którego ceramiczne elementy murowe są wprowadzane do obrotu. Producenci powinni szczegółowo określić przeznaczenie i zakres stosowania wprowadzanych do obrotu ceramicznych elementów murowych, podając wszystkie właściwości i ich poziom, niezbędne dla tego zastosowania.
Rodzaje cegieł
Cegły perforowane (stopień perforacji >10% powierzchni kładzenia) stosowane do wykonywania wszelkich konstrukcji naziemnych z wyłączeniem przewodów kominowych i wentylacyjnych oraz ich obudów,
Cegły szczelinowe (stopień perforacji ≤ 10%) jw. z możliwością wykonania obudowy kominów prefabrykowanych po szczelnym wypełnieniu szczelin zaprawą murarską,
Cegły pełne (bez perforacji) do wykonywania wszelkich konstrukcji w najbardziej surowych warunkach atmosferycznych w tym studni, przepustów i kanalizacji oraz do wykonywania przewodów kominowych i wentylacyjnych i ich obudów bez ograniczeń.
Prócz wymienianych podstawowych typów cegieł spotykamy również „kształtki” pozwalające na wykonywanie finezyjnych zwieńczeń, czap itp.
Kiedy mówimy o cegłach, mówimy o uczuciu. Dom to miejsce, w którym czujemy ciepło i przytulność. Dlatego decyzja o wyborze materiałów, które będą używane w domowych wnętrzach jest bardzo ważna. Przez dziesięciolecia cegła była prezentowana w aranżacji wnętrz. Począwszy od średniowiecza, poprzez epokę wiktoriańską, aż do naszych czasów cegła pasuje do każdego budynku i każdego wnętrza.
Obecnie można znaleźć setki projektów wnętrz, w których ceglana ściana odgrywa dominującą rolę, tworząc atmosferę miejsca. Jest to jeden z niewielu materiałów budowlanych, który pozostaje modny i dobrze koresponduje z każdym stylem – od klasycznego mieszkania po loftowy pokój. Ponadto cegła dobrze wygląda w każdym pomieszczeniu – kuchni, salonie, sypialni, korytarzu – w każdej sytuacji będzie doskonałym akcentem w tworzeniu swobodnej i ciepłej atmosfery, nie będąc przy tym „zbyt przytulną”.
Różnorodność palety kolorów od klasycznej czerwieni, przez jasną szarość, aż po głęboką czerń cegły może wyrazić Twoją osobowość i upodobania.
Zamiast wybierać płaską kolorową ścianę, można ciekawie przekształcić przestrzeń, wybierając cegły, aby dodać lekko widoczną teksturę do ściany.